Verschenen in Attent, een uitgave van de Vereniging Ouders, Kinderen en Kanker
Guusje... Een meisje dat in de bloei van haar leven getroffen wordt door een tumor in haar linkerlong. Zeven maanden vocht ze om te leven. Maar zoals blaadjes een boom loslaten wanneer alle levenskracht eruit is, moest ook Guusje haar familie loslaten en andersom. Ze werd tien jaar. Kort na haar overlijden verschijnt het boek KanjerGuusje, waarin haar vader schrijft over haar ziekte en sterven. Tweeëneenhalf jaar later zit ik met Yvonne van Gorp, haar moeder, aan hun Brabantse keukentafel. We spreken over leven zonder Guusje.
Voor mijn gevoel is het al veel langer geleden dat ik op de nieuwssite van Omroep Brabant las dat Guusje was overleden. Yvonne: ‘Soms voelt het als pas twee jaar, soms als meer dan twee... Het wordt gewoon nooit meer zoals het was. Je bent nooit meer onbezorgd. Nu voelt het vooral als: nooit meer compleet. Als we met ons gezin door een pretpark lopen, zijn we voor de buitenwereld een compleet gezin. Maar ik voel: het klopt niet.’
Ik vraag haar hoe je het leven ooit ooit weer oppakt na zo'n diep ingrijpende gebeurtenis. 'Er waren nog vijf andere kinderen', vertelt Yvonne. 'Zij wilden gewoon weer naar school, moesten eten en drinken. Op een gegeven moment vroeg een van hen aan mij of er nog schone kleren waren. Ik moest wel.'
Voor mijn gevoel is het al veel langer geleden dat ik op de nieuwssite van Omroep Brabant las dat Guusje was overleden. Yvonne: ‘Soms voelt het als pas twee jaar, soms als meer dan twee... Het wordt gewoon nooit meer zoals het was. Je bent nooit meer onbezorgd. Nu voelt het vooral als: nooit meer compleet. Als we met ons gezin door een pretpark lopen, zijn we voor de buitenwereld een compleet gezin. Maar ik voel: het klopt niet.’
Ik vraag haar hoe je het leven ooit ooit weer oppakt na zo'n diep ingrijpende gebeurtenis. 'Er waren nog vijf andere kinderen', vertelt Yvonne. 'Zij wilden gewoon weer naar school, moesten eten en drinken. Op een gegeven moment vroeg een van hen aan mij of er nog schone kleren waren. Ik moest wel.'
Kwetsbaarheid
De andere kinderen in het gezin Van Gorp maakten de ziekte en het sterven van hun zusje van dichtbij mee. Hoe gaat het nu met hen? ‘Kinderen zijn heel sterk als ze zien dat hun ouders het moeilijk hebben. Op het moment dat ouders weer wat sterker worden, tonen kinderen pas hun kwetsbaarheid. Zo ontdekten we dat onze zoon Anton, die toen in groep 8 zat, tijdens proefwerken alleen maar aan Guusje kon denken. Een kinderrouwtherapeute leerde hem wat er eigenlijk gebeurde. Kijk, je hebt twee benen: een van verdriet en een voor alle positieve dingen in het leven. Dat gelukkige been moet nu harder werken en is dus best moe. Gevolg is dat het op school even niet lukt. Na een paar gesprekken met haar ging het veel beter met Anton.’
Een aantal maanden na het overlijden van zijn zusje maakte hij de overstap naar het middelbaar onderwijs. In de eerste week van het nieuwe schooljaar besprak de mentor in de klas wat Anton had meegemaakt. Ook legde hij uit dat het voor hem heel pijnlijk is als iemand met het woord ‘kanker’ gaat schelden.
Moeilijke momenten
‘Onlangs beleefden we een bijzonder moment', vertelt Yvonne. 'Onze dochter Loes besefte op een gegeven moment dat ze ouder werd dan Guusje is geworden. Heel raar. We hadden met elkaar precies uitgerekend wanneer die dag was. Aan het begin van de dag liet Loes een ballon op met een briefje eraan voor Guusje. Daarna is ze gewoon weer naar school gegaan. Best ingewikkeld voor een kind van tien. Een oudere zus hebben, terwijl je zelf ouder bent dan zij ooit was.’
'We kunnen weer vooruit kijken en plannen maken'
Er zijn ruim twee jaar voorbij. Hoe was het eerste jaar vergeleken met het tweede? 'Voor mijn gevoel niet anders als het gaat om de lege plek van Guusje. Op dit moment realiseren we ons dat voor iedereen om ons heen het leven is doorgegaan. En dat terwijl wij met ons hoofd en hart nog zo in het verleden leven, nog zo verbonden zijn met Guusje. Moeilijke momenten in het eerste jaar waren de eerste vakantie, de eerste kerst, haar eerste geboortedag. Gelukkig leefden veel mensen op die dagen met ons mee. Sommige mensen dachten dat het tweede jaar wel gemakkerlijker zou zijn omdat je al die dagen al een keer hebt doorgemaakt zonder Guusje. Dat is niet zo. Wel merk ik dat er meer lucht komt tijdens het leven van alledag. We kunnen weer vooruit kijken en plannen maken.'
Kostbaar cadeau
Ondanks het intens voelbare gemis van Guusje door alle leden van het gezin, zijn er ook van die momenten met een gouden randje, vertelt Yvonne. ‘Op de eerste sterfdag van Guusje zijn we ’s middags naar Artis geweest. Guusje kwam er graag. Tegen half drie stonden we bij de giraffen te kijken, dieren waar Guusje erg van hield. Juist op het moment waarop Guusje een jaar eerder overleed, kwam er een babygiraffe naar ons toe. Dat was zo’n mooi moment. Een kostbaar cadeau.’
Wat zou je willen zeggen tegen mensen die hun kind nog maar kort geleden verloren hebben? ‘Denk van tevoren heel goed na hoe je de geboortedag van je kind wilt vieren en hoe je stil wilt staan bij de sterfdag van je kind. Laat die dag je niet overkomen. Maak van tevoren aan je familie en anderen duidelijk wat je plannen zijn.’
De andere kinderen in het gezin Van Gorp maakten de ziekte en het sterven van hun zusje van dichtbij mee. Hoe gaat het nu met hen? ‘Kinderen zijn heel sterk als ze zien dat hun ouders het moeilijk hebben. Op het moment dat ouders weer wat sterker worden, tonen kinderen pas hun kwetsbaarheid. Zo ontdekten we dat onze zoon Anton, die toen in groep 8 zat, tijdens proefwerken alleen maar aan Guusje kon denken. Een kinderrouwtherapeute leerde hem wat er eigenlijk gebeurde. Kijk, je hebt twee benen: een van verdriet en een voor alle positieve dingen in het leven. Dat gelukkige been moet nu harder werken en is dus best moe. Gevolg is dat het op school even niet lukt. Na een paar gesprekken met haar ging het veel beter met Anton.’
Een aantal maanden na het overlijden van zijn zusje maakte hij de overstap naar het middelbaar onderwijs. In de eerste week van het nieuwe schooljaar besprak de mentor in de klas wat Anton had meegemaakt. Ook legde hij uit dat het voor hem heel pijnlijk is als iemand met het woord ‘kanker’ gaat schelden.
Moeilijke momenten
‘Onlangs beleefden we een bijzonder moment', vertelt Yvonne. 'Onze dochter Loes besefte op een gegeven moment dat ze ouder werd dan Guusje is geworden. Heel raar. We hadden met elkaar precies uitgerekend wanneer die dag was. Aan het begin van de dag liet Loes een ballon op met een briefje eraan voor Guusje. Daarna is ze gewoon weer naar school gegaan. Best ingewikkeld voor een kind van tien. Een oudere zus hebben, terwijl je zelf ouder bent dan zij ooit was.’
'We kunnen weer vooruit kijken en plannen maken'
Er zijn ruim twee jaar voorbij. Hoe was het eerste jaar vergeleken met het tweede? 'Voor mijn gevoel niet anders als het gaat om de lege plek van Guusje. Op dit moment realiseren we ons dat voor iedereen om ons heen het leven is doorgegaan. En dat terwijl wij met ons hoofd en hart nog zo in het verleden leven, nog zo verbonden zijn met Guusje. Moeilijke momenten in het eerste jaar waren de eerste vakantie, de eerste kerst, haar eerste geboortedag. Gelukkig leefden veel mensen op die dagen met ons mee. Sommige mensen dachten dat het tweede jaar wel gemakkerlijker zou zijn omdat je al die dagen al een keer hebt doorgemaakt zonder Guusje. Dat is niet zo. Wel merk ik dat er meer lucht komt tijdens het leven van alledag. We kunnen weer vooruit kijken en plannen maken.'
Kostbaar cadeau
Ondanks het intens voelbare gemis van Guusje door alle leden van het gezin, zijn er ook van die momenten met een gouden randje, vertelt Yvonne. ‘Op de eerste sterfdag van Guusje zijn we ’s middags naar Artis geweest. Guusje kwam er graag. Tegen half drie stonden we bij de giraffen te kijken, dieren waar Guusje erg van hield. Juist op het moment waarop Guusje een jaar eerder overleed, kwam er een babygiraffe naar ons toe. Dat was zo’n mooi moment. Een kostbaar cadeau.’
Wat zou je willen zeggen tegen mensen die hun kind nog maar kort geleden verloren hebben? ‘Denk van tevoren heel goed na hoe je de geboortedag van je kind wilt vieren en hoe je stil wilt staan bij de sterfdag van je kind. Laat die dag je niet overkomen. Maak van tevoren aan je familie en anderen duidelijk wat je plannen zijn.’
Ik besluit mijn gesprek met Yvonne met de vraag hoe zij zelf op de been is gebleven na het overlijden van Guusje. Yvonne hoeft hier geen seconde over na te denken. ‘Mijn gezin. Ik ben niet alleen moeder van Guusje, maar ook nog moeder van vijf andere kinderen. Zij hebben ook recht op een leuke jeugd. Een onbezorgde jeugd
kunnen we hen niet meer geven, maar ze hebben ook recht op ouders die blij zijn om wie ze zijn en om wat ze doen.’
